Fisker چگونه در رقابت خودروهای برقی شکست خورد؟
1 دقیقه خوانده شده
سقوط استارتاپ خودروسازی برقی Fisker به یکی از عبرتآموزترین پروندههای اخیر صنعت فناوری تبدیل شد. Henrik Fisker زمانی رویای ایجاد یک امپراتوری در حوزه خودروهای برقی داشت و محصول شاخص او، شاسیبلند Ocean، قرار بود سنگ بنای این رویا باشد. اما از همان ابتدای ورود به بازار در سال ۲۰۲۳ نشانههای فروپاشی آشکار شد. شرکت بارها اهداف تولید را کاهش داد، در دستیابی به اهداف فروش ناکام ماند و ناگزیر به تعدیل نیرو شد. مشکلات نرمافزاری و مکانیکی Ocean باعث شد بخشی از خودروها عملاً غیرقابل استفاده باشند. نقص ترمز، خاموشی ناگهانی و قفل شدن درها، شکایتهای متعدد مشتریان و تحقیقات ایمنی فدرال را در پی داشت و سرانجام Fisker مجبور به توقف تولید و تلاش برای جذب سرمایه جدید شد. این مجموعه بحرانها در نهایت به ورشکستگی منجر شد و شرکت تحت حمایت فصل ۱۱ قرار گرفت تا روندی طولانی از انحلال یا بازسازی را آغاز کند.
به گزارش رسانه اخبار تکنولوژی و فناوری تکنا، در سال ۲۰۲۳ نخستین نشانهها آشکار شدند. در سهماهه دوم، تولید به ۱۰۲۲ دستگاه Ocean رسید که چند صد دستگاه کمتر از هدف اعلامشده بود. کمی بعد شرکت برای تأمین نقدینگی اقدام به فروش اوراق قرضه قابلتبدیل به ارزش ۳۴۰ میلیون دلار کرد. اگرچه بخشی از این منابع برای افزایش خطوط تولید باتری و توسعه محصولات آینده در نظر گرفته شد، اما وضعیت نقدینگی همچنان شکننده باقی ماند. پایان همان سال Fisker پیشبینی تولید سالانه خود را یکچهارم کاهش داد و تنها به ۱۰ هزار خودرو محدود کرد، عددی بسیار کمتر از برآوردهای خوشبینانه قبلی.
در ابتدای ۲۰۲۴ مشکلات شدت گرفت. شرکت در دستیابی به هدف فروش روزانه ۳۰۰ خودرو ناکام ماند و در بازار آمریکا حتی به فروش ۲۰ دستگاه در روز هم بسنده کرد. نهادهای ایمنی آمریکا تحقیقات متعددی درباره نقص ترمز، باز نشدن درب راننده، پرتاب ناگهانی کاپوت در بزرگراه و حتی حرکت ناخواسته خودرو آغاز کردند. گزارشهای مشتریان از خاموشی ناگهانی، از کار افتادن سیستم ترمز و مشکلات سنسور صندلی ابعاد تازهای از ضعفهای فنی Ocean را نشان داد. همزمان بحران مالی عمیقتر شد. Fisker اعلام کرد که نقدینگی کافی برای ادامه فعالیت یکساله ندارد و در اسفند ۱۵ درصد از نیروی کار خود را تعدیل کرد.
بهار ۲۰۲۴ نقطه اوج بحران بود. شرکت در اسفند توقف تولید ششهفتهای را اعلام کرد، در حالی که تنها ۱۲۱ میلیون دلار نقدینگی در اختیار داشت و بدهیهای جاریاش از ۱۸۲ میلیون دلار فراتر رفت. شکست مذاکرات سرمایهگذاری احتمالی با Nissan، لغو معامله اوراق ۱۵۰ میلیون دلاری و تعلیق معاملات سهام توسط بورس نیویورک فشارها را تشدید کرد. حتی گزارش شد که Fisker برای ماهها از رهگیری میلیونها دلار پرداخت مشتریان ناتوان بوده و در برخی موارد خودروها را بدون دریافت پول تحویل داده است. اخراجهای جدید در اردیبهشت و خرداد ادامه یافت و همزمان شرکت به دلیل عدم پرداخت دستمزد به پیمانکاران فنی و مشکلات حقوقی در زمینه مالکیت معنوی با شکایات تازهای روبهرو شد.
تابستان همان سال، چهارمین تحقیق فدرال درباره Ocean آغاز شد و Fisker مجبور به اولین فراخوان رسمی شد. در خرداد، استارتاپ اعلام ورشکستگی کرد. داراییها بین ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلار برآورد شد و بدهیها تا ۵۰۰ میلیون دلار. در ادامه روند ورشکستگی، شرکت با هدف جذب خریدار بالقوه به فعالیتی محدود ادامه داد. دادگاه اجازه فروش بیش از ۳ هزار دستگاه Ocean به ارزش تقریبی ۴۶ میلیون دلار را صادر کرد. Henrik Fisker و همسرش Geeta Gupta-Fisker حقوق خود را به یک دلار کاهش دادند تا هزینههای مربوط به روند ورشکستگی تأمین شود. در همین دوره بحثهای حقوقی پیرامون نحوه تقسیم داراییها میان طلبکاران شدت گرفت و حتی خطر تبدیل پرونده از فصل ۱۱ به فصل ۷ و انحلال کامل مطرح شد.
پاییز ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵، مسائل حقوقی تازهای ظاهر شد. Fisker ابتدا اعلام کرد که تنها هزینه قطعات برای تعمیر خودروهای فراخوانشده را خواهد پرداخت و هزینه نیروی کار بر عهده مالکان است، اما تحت فشار نهادهای نظارتی مجبور به عقبنشینی شد. وزارت دادگستری نیز برنامه اولیه شرکت را غیرقانونی دانست. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا تحقیقاتی درباره احتمال تخلفات مالی آغاز کرد و اسناد نشان داد که دفتر مرکزی شرکت در کالیفرنیا در وضعیت نابسامانی رها شده است. در نهایت دادگاه برنامه انحلال و فروش داراییها را تأیید کرد. این داراییها شامل تجهیزات ارزشمند در اتریش بود که برای تولید Ocean مورد استفاده قرار میگرفت. در همین زمان بنیاد خیریهای که توسط Henrik Fisker و Geeta تأسیس شده بود نیز منحل شد، بنیادی که قرار بود از نوآوری در حوزههای سلامت، آموزش و پایداری حمایت کند اما در عمل فعالیت چشمگیری نداشت.
کارشناسان معتقدند ریشه شکست Fisker تنها در مشکلات فنی Ocean نبود بلکه ضعف در مدیریت مالی، ناتوانی در اجرای فرآیندهای پایهای صنعت خودرو و اتکا بیش از حد به وعدههای خوشبینانه زمینهساز این سقوط شد. با وجود تلاشهای مقطعی برای جذب سرمایه و حفظ اعتبار برند، این استارتاپ به نمادی از فاصله میان جاهطلبیهای نوآورانه و واقعیتهای پرهزینه صنعت خودروسازی تبدیل شد. سرنوشت Fisker بار دیگر این حقیقت را یادآور میکند که ورود به عرصه خودروهای برقی صرفاً با طراحی جسورانه کافی نیست و نیازمند بنیانی مستحکم در تولید، فروش و مدیریت مالی است.